Preminuo reditelj Žan Lik Godar, velikan francuskog novog talasa

Žan-Lik Godar, francusko-švajcarski reditelj koji je bio ključna figura u Nouvelle Vague, filmskom pokretu koji je revolucionirao kinematografiju kasnih 1950-ih i 60-ih godina, preminuo je u 92. godini, piše francuski list Liberation.

Najpoznatiji po svom ikonoklastičnom, naizgled improvizovanom stilu snimanja filmova, kao i po svom nepokolebljivom radikalizmu, Godar je ostavio trag nizom sve politizovanijih filmova 1960-ih, pre nego što je poslednjih godina uživao u značajnom oživljavanju karijere, filmovima kao što su Filmski socijalizam i Zbogom jezik dok eksperimentišete sa digitalnom tehnologijom, piše Gardijan.

Rođen u Parizu 1930. godine, Godar je odrastao i školovao se u Nionu, na obali Ženevskog jezera u Švajcarskoj. Nakon što se vratio u Pariz nakon završetka studija 1949. godine, Godar je pronašao prirodno stanište u intelektualnim „kinoklubovima“ koji su procvetali u francuskoj prestonici posle rata i pokazali se kao lonac za topljenje francuskog novog talasa.

Nakon što je upoznao kritičara Andrea Basena i budućih kolega reditelja Fransoa Trufoa, Kloda Šabrola i Žaka Riveta, Godar je počeo da piše za nove filmske časopise, uključujući Bazinov koji će uskoro postati uticajni Cahiers du Cinema.

Godard je od početka delovao nesvesno, branio je tradicionalno holivudsko filmsko stvaralaštvo i promoviše ljude poput Hauarda Hoksa i Ota Premindžera u odnosu na modernije likove. Godard je takođe poštovao Hamfrija Bogarta, nešto što će doći do izražaja u njegovom prvom dugometražnom filmu, Bez daha iz 1960-ih.

Počeo s kratkim filmovima

Pre toga, međutim, Godar je olakšao svoj put u filmskom stvaralaštvu kroz seriju kratkih filmova, kao što su Šarlota i Veronik, ili Svi dečaci se zovu Patrik iz 1957. godine, što je primer njegovog opuštenog, naizgled neurednog filmskog stila.

Tokom 1960-ih, Godard je velikom brzinom snimio niz značajnih filmova. Njegov sledeći film, Le Petit Soldat, sugeriše da je francuska vlada odobravala torturu i bio je zabranjen do 1963. godine, ali je to bio i film u kojem je Godar upoznao svoju buduću suprugu Anu Karinu, kao i skovao svoj najpoznatiji aforizam „Bioskop je istina pri 24 kadra u sekundi.”

Drugi zapaženi filmovi uključuju A Woman Is a Woman, samoreferencijalni omaž holivudskom mjuziklu, u kojem je ponovo glumila Karina, pored Belmonda, i osvojio više nagrada u Berlinu; ekstravagantno, epsko stvaranje Prezira, u kojem glavne uloge igraju Mišel Pikoli, Brižit Bardo, Džek Palans i Fric Lang; i Alfavil, bizaran hibrid filma noar i naučne fantastike.

Do 1965. njegov brak sa Karinom završio se razvodom; njihov poslednji zajednički dugometražni film bio je Made in USA, omaž američkoj Pulp fiction koji je naišao na probleme autorskih prava u SAD. 

U to vreme, Godar je takođe bio u potpunosti identifikovan sa revolucionarnom politikom tog doba, a njegovo filmsko stvaralaštvo je to odražavalo: osnovao je filmski kolektiv nazvan po Džigi Vertovu, sovjetskom reditelju Čovek sa filmskom kamerom, koji je pomogao da se zatvori film u Kanu. 

Festival 1968. u znak saosećanja sa studentskim nemirima u Parizu.
 

Saradnica mu postaje partnerka

Godine 1970. Godar je upoznao rediteljku Anu Mariju Mivil, koja će postati stalni saradnik i kasnije partner nakon raspada njegovog drugog braka sa Anom Viazemski, koja je glumila u Godardovoj studiji o studentskim radikalima iz 1967. godine, La Chinoise.

Kako su 1970-te odmicale, Godardovi oštri politički i intelektualni pogledi počeli su da gube oštrinu, a njegov rad je iščeznuo 1980-ih, iako je, neverovatno, njegov film Kralj Lir iz 1987. rekonfigurisan u postapokaliptičnu farsu sa gangsterom zvanim . Learo je finansirao akcioni specijalista Cannon 

Njegov dugometražni film U slavu ljubavi iz 2001. označio je povratak, odabran za filmski festival u Kanu, dok je film Socialisme iz 2010. prethodio dodeli počasnog Oskara 2010.

Njegov film Zbogom jeziku iz 2014. osvojio je veliku filmsku nagradu, nagradu žirija u Kanu, a Image Book, koji je odabran za filmski festival u Kanu 2018., dobio je jednokratnu "posebnu Zlatnu palmu" .